4
5
καθώς και άλλες μεθοδολογικές προσεγγίσεις.
Φυτοπροστασία
Αξιολογήθηκαν πολλές παράμετροι και αναπτύχθηκαν σύνθετες παράμετροι (που προκύπτουν υπολογιστικά
από πλήθος άλλων επιμέρους παραμέτρων), που αφορούν στην εκτέλεση δράσεων φυτοπροστασίας, όπως
είναι και η εφαρμογή γεωργικών φαρμάκων (γ.φ), η διαχείριση της ζιζανιοχλωρίδας κ.ά. Παραδείγματα πα-
ραμέτρων αποτελούν η βλαπτικότητα των γεωργικών φαρμάκων (ταξινόμηση) και η σήμανση αυτών (προτει-
νόμενα μέτρα άμβλυνσης κινδύνου & περιορισμοί χρήσης), η τήρηση της προτεινόμενης στην ετικέτα δόσης
εφαρμογής τους στον αγρό, ο ψεκαστικός εξοπλισμός εφαρμογής τους ως προς την ορθή ρύθμιση η χρήση του,
η χρήση των κατάλληλων ανά γ.φ. μέσων ατομικής προστασίας από τους ψεκαστές κα.
Καλλιεργητικές πρακτικές και άλλες δράσεις
Μελλοντική εφαρμογή της Μεθόδου ΙΑP στη γεωργική πράξη
Για την εφαρμογή της Μεθόδου ΙΑΡ, οι χρήστες γεωπόνοι, αποτυπώνουν λεπτομερώς για κάθε αγροτεμάχιο
τις εφαρμοζόμενες γεωργικές πρακτικές και τις κρατούσες περιβαλλοντικές συνθήκες συλλέγοντας δεδομένα
μέσω δειγματοληψιών, επιτόπιων μετρήσεων, καταγραφών ή συνεντεύξεων από τους παραγωγούς. Τα δεδο-
μένα αυτά χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή της Μεθόδου ΙΑΡ με στόχο τον προσδιορισμό των σημαντικότε-
ρων αναμενόμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον.
Οι παράμετροι συμπληρώνονται από του γεωπόνους στη διαδικτυακή εφαρμογή SAGEProject όπου και
ταξινομούνται σε τρίπτυχα που στην ΙΑΡ ορίζονται ως «τριπλέτες». Ο υπολογισμός του περιβαλλοντικού προ-
φίλ κάθε μεμονωμένου ελαιώνα επιτυγχάνεται με τη χρήση του ΙΑP Τoolbox, που αποτελεί το υπολογιστικό
εργαλείο της Μεθόδου ΙΑΡ. Μέσω του ΙΑΡ Τoolbox, υπολογίζεται το σκορ των τριπλετών το οποίο είναι συ-
νάρτηση των τιμών και των βαρυτήτων των παραμέτρων. Η τιμή υπολογίζεται, σε κλίμακα από 0 έως 1 όπου
το μηδέν δηλώνει μη αναμενόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις από κάποια δραστηριότητα σε ένα αποδέκτη
ενώ το ένα δηλώνει μέγιστη αναμενόμενη επίπτωση. Ακολούθως, γίνεται η ιεράρχηση των τριπλετών βάσει
της τιμής που παίρνει, έτσι ώστε να εντοπιστούν εκείνες οι καλλιεργητικές δραστηριότητας «πλευρές» που
χρήζουν άμεσης βελτίωσης.
Επιπλέον, εξετάζεται και αξιολογείται η καταλληλότητα του περιβάλλοντος κάθε ελαιώνα -και ειδικότερα
του εδάφους του- για την καλλιέργεια ελιάς και συνδέεται με την δυνητική παραγωγή καρπών και ελαιολάδου.
Στη συνέχεια, διαμορφώνεται στοχευμένο Σχέδιο Βελτιώσεων κάθε αγροτεμαχίου, προκειμένου να επι-
τευχθούν τόσο ο περιορισμός των περιβαλλοντικών αρνητικών επιπτώσεων όσο και η αύξηση του δυναμικού
παραγωγής, βάσει των αποτελεσμάτων εφαρμογής της Μεθόδου ΙΑΡ. Αυτό παραδίδεται στον ελαιοκαλλιεργη-
τή, ο οποίος συζητά στη συνέχεια με το γεωπόνο τη δυνατότητα βελτίωσης κάποιων παραμέτρων σε συνάρτηση
με το κόστος που αυτό συνεπάγεται. Το εργαλείο εφαρμογής της Μεθόδου ΙΑΡ δίνει τη δυνατότητα στο γεω-
πόνο να δοκιμάσει διαφορετικά σενάρια επίτευξης των στόχων του που είναι η προστασία του περιβάλλοντος
και της παραγωγής.
Πως εφαρμόσαμε τη Μέθοδο ΙΑΡ στο πλαίσια του SAGE10
n
Εκδόθηκαν 1.800 περιβαλλοντικά προφίλ για 600 αγροτεμάχια.
n
Εκδόθηκαν γενικές και ειδικές, στοχευμένες ανά αγροτεμάχιο, οδηγίες οι οποίες δόθηκαν στους ελαιοπα-
ραγωγούς.
n
Αναλύθηκαν περιβαλλοντικά δείγματα νερού και εδάφους για την ανίχνευση υπολειμμάτων γ.φ. με στόχο
τον καθορισμό της αρχικής κατάστασης του περιβάλλοντος στις τρεις περιοχές καθώς επίσης και την παρα-
κολούθηση της ενδεχόμενης βελτίωσης κατά τη διάρκεια του Προγράμματος, μετά από την εφαρμογή της
Μεθόδου ΙΑP
n
Πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις νερού και εδάφους για την έκδοση στοχευμένων οδηγιών άρδευσης και
λίπανσης για κάθε ένα από τα 600 αγροτεμάχια καθώς και για την επισήμανση συγκεκριμένων προβλημάτων
των οποίων τα αίτια αποτέλεσαν πεδίο μελέτης της ΙΑP
n
Παρήχθησαν 600 αναφορές όσον αφορά στην καταλληλότητα του εδάφους για την ελαιοκαλλιέργεια
n
Εκδόθηκαν και διακινήθηκαν ευρέως οδηγίες καλής πρακτικής ειδικά για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας
των ελαιώνων.
n
Πραγματοποιήθηκαν καταγραφές της βιοποικιλότητας πριν και μία μετά την εφαρμογή της μεθόδου ΙΑΡ,
από εξειδικευμένους επιστήμονες, οι οποίες αποσκοπούσαν στον εντοπισμό των επιπτώσεων της ελαιο-
καλλιέργειας στη βιοποικιλότητα και στον προσδιορισμό της συμβολής της μεθόδου ΙΑΡ στη βελτίωση του
περιβάλλοντος.
n
Πραγματοποιήθηκε παρακολούθηση της βιοποικιλότητας από τους γεωπόνους και συνεκτίμηση του παράγο-
ντα βιοποικιλότητα στις κατευθύνσεις προς τους παραγωγούς, με στόχο την αποφυγή ή τον μετριασμό των
επιπτώσεων στη βιοποικιλότητα.
Παράδειγμα εφαρμογής της Μεθόδου ΙΑΡ
Τα αποτελέσματα από έναν ελαιώνα που εντάχτηκε στην πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος, ο οποίος
παρουσιάζεται ως υπόδειγμα εφαρμογής της Μεθόδου ΙΑΡ, έδειξαν ότι ό τρόπος με τον οποίο ο παραγωγός
εφήρμοζε τη μηχανική κατεργασία του εδάφους, τη λίπανση και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, εν δυνάμει
θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια σειρά πιθανών επιπτώσεων σε πολλαπλούς περιβαλλοντικούς αποδέ-
κτες όπως η βιοποικιλότητα (θηλαστικά και πανίδα εντός εδάφους), το έδαφος και τα υπόγεια και επιφανει-
ακά ύδατα.
Η τιμή που προκύπτει για κάθε τριπλέτα (σχήμα με μπάρες), όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί συνδυασμό
δύο επιμέρους ομάδων παραμέτρων, αυτών που καθορίζονται από τις δραστηριότητες και πρακτικές του καλ-
λιεργητή (Ρ) και αυτών του περιβάλλοντος του αγροτεμαχίου (Ε). Η συνεισφορά κάθε μιας ομάδας παραμέτρων
στην τελική τιμή της τριπλέτας φαίνεται στα Σχήματα με τις πίτες στα οποία ακολουθείται ο χρωματικός κώδι-
κας των τριπλετών.
Βλέποντας τα προαναφερόμενα Σχήματα, γίνεται αμέσως σαφές ότι για την τελευταία σε σκορ τριπλέττα
που αφορά στη μηχανική κατεργασία και τη πιθανή μεταβολή της πανίδα στο έδαφος, παράμετροι του περιβάλ-
λοντος και ειδικότερα του εδάφους (όπως ο τύπος εδάφους και η συμπιεστότητα κ.α.) καθορίζουν την επίπτωση
(με τιμή 0.25). Αντιθέτως, για τη πιθανή ρύπανση των επιφανειακών υδάτων από τη εφαρμογή λίπανσης οι
επιλογές του καλλιεργητή είναι εξίσου σημαντικές με αυτές του περιβάλλοντος.
Βάσει των παραπάνω εκδόθηκαν στοχευμένες οδηγίες που αφορούσαν στην προαναφερόμενη τριπλέτ-
τα οι οποίες αναφέρονταν στην ορθή πρακτική εφαρμογής των ευδιάλυτων λιπασμάτων σε συνάρτηση με τα
περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά του ελαιώνα, των επικρατουσών περιβαλλοντικών συνθηκών σε συνδυασμό
με την εποχή εφαρμογής των λιπασμάτων. Έγινε επίδειξη στον παραγωγό με ποιο τρόπο η εφαρμογή ορθής
πρακτικής λίπανσης θα άλλαζε την τιμή της τριπλέτας και του παραδόθηκε το ΔΕΛ.ΕΠ .
Η διαδικτυακή βάση SAGEProject
(
Δραστηριότητες
καλλιεργητή
Χαρακτηριστικά
περιβάλλοντος
0,25 0,29
0,19
0,33
0,21
0,25
0,13
0,15
0,12
Απόσταση ελαιώνα από
επιφανειακό αποδέκτη (m)
Τύπος λιπάσματος
Εφαρμοζόμενη ποσότητα Ρ
Οργανικά ζωικά λιπάσματα
Εφαρμοζόμενη ποσότητα Ν
Οργανικά φυτικά λιπάσματα
Εποχή λίπανσης
Ποσοστό κάλυψης λιπάσματος
Ενσωμάτωση μετά την
εφαρμογή λίπανσης
Συχνότητα εφαρμογής
λίπανσης
Φυτοκάλυψη πλήν
καλλιέργειας (έκταση %)
Κλίμα
Συχνότητα έντονων
επεισοδίων βροχής
Ετήσια εφαρμογή νερού
άρδευσης
Κίνδυνος απορροής*
Π Α Ρ Α Μ Ε Τ Ρ Ο Ι
Λίπανση
Ρύπανση
Επιφανειακά
Ύδατα
μηχανική κατεργασία
εδάφους _ μεταβολή
βιοποικιλότητας _ πανίδα
εντός εδάφους
καλλιεργητικές φροντίδες _
εξάντληση φυσικών πόρων
_ καύσιμα
εφαρμογή λίπανσης _
αλάτωση-αλκαλίωση _
έδαφος
εφαρμογή
φυτοπροστατευτικού
προϊόντος _ τοξικότητα _
θηλαστικά
διαχείριση αποβλήτων
(πλην ΦΠ) _ συντήρηση
εξοπλισμού _ ρύπανση _
υπόγεια ύδατα
εφαρμογή λόπανσης _
ρύπανση _ επιφανειακά
ύδατα
εφαρμογή λίπανσης _
οξίνιση _ έδαφος
0.25
0.25
0.33
0.33
0.33
0.34
0.42
0 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50
Ιεράρχηση Τριπλετών
Το σύνολο των παραμέτρων P & Ε που εντάχτηκαν στην
αντίστοιχη τριπλέτα φαίνονται στο Σχήμα με τις πίτες.
